Waag
De digitale stad van de toekomst
Waag is partner van Amsterdam 750, Wat is de rol van de digitale stad in de viering?
Al een kwart eeuw denkt Waag na over de mogelijkheden en de gevolgen van de digitale wereld. Quirine van Eeden en Robert Goené vertellen wat Waag doet en bijdraagt aan de Amsterdam 750: “Amsterdam 750 kijkt naar de stad van de toekomst en daar hoort de digitale stad bij.”
Veel mensen kennen jullie gebouw op de Nieuwmarkt, maar niet iedereen kent Waag. Wat doen jullie precies?
“Wij denken over de toekomst van technologie en samenleving. Wij vinden dat techniek niet neutraal is, maar op basis van publieke waarden moet worden ontworpen en ontwikkeld.”
“Belangrijke waarden zijn privacy en soevereiniteit. Wij maken ons zorgen over privacy schendingen van de tech bedrijven en de overheid en de wijze waarop zij ons gedrag kunnen manipuleren. De enorme machtsconcentratie door de techniek, daar zijn we kritisch over. We doen aan bewustwording, agendering en werken aan alternatieven.”
Jullie zijn betrokken bij Amsterdam 750. Waarom?
“Omdat Amsterdam 750 een mogelijkheid biedt om op een andere manier te kijken naar de digitale publieke ruimte waarin elke Amsterdammer zich begeeft. Want online is er nauwelijks veilige publieke ruimte, waar je surfgedrag niet gevolgd wordt en je gegevens niet worden doorgespeeld naar grote commerciële partijen. Amsterdam 750 is op zoek naar ideeën voor de stad van de toekomst, en wat Waag betreft hoort daar een veilige digitale stad bij.”
Hebben jullie voorbeelden?
“Een voorbeeld is een ‘open source’ berichten platform. Het is een alternatief voor Whatsapp met Amsterdams DNA, bedoeld voor alle Amsterdammers. Een ander voorbeeld is een project waarbij we onderzoeken hoe de detailhandel in de stad digitaal aanwezig kan zijn. Dat doen we bij de Bilderdijkstraat, Kinkerstraat en de Overtoom in West. Hier gaat het om de toekomst van de winkelstraat die onder druk staat door de grote digitale winkels. Bij dit project komen digitaal en fysiek samen.”
Wat is jullie visie op digitale veiligheid?
De privacy in de digitale wereld en onze soevereiniteit zijn niet gewaarborgd. De technologie is wereldwijd in handen van een paar bedrijven zoals Google en Facebook. Zij beheersen de techniek, en weten misschien wel meer van je dan jezelf. Het nieuws dat je krijgt wordt op je afgestemd. Dat heeft invloed op je levenssfeer.
Het begint bij de kinderen. Die worden al jong als het ware in een digitale fuik gezet, bijvoorbeeld doordat de school ervoor kiest om met Chromebooks –gemaakt door Google – te werken. We worden gereduceerd tot consumenten van het digitale aanbod en de producenten kijken vooral naar hun belangen. Als burger kun je je daar moeilijk in je eentje tegen verzetten.”
Dat is allemaal waar. Maar wat nu?
“De alternatieve ideeën zijn er al heel lang. Mensen begrijpen dat er iets geks aan de hand is. De opkomst van Uber holt werknemersrechten en de positie van concurrenten uit. Ook bij Amazon en Bol.com spelen dat soort problemen. Er is een gevoel van onbehagen bij de machtsconcentratie. Dat wordt breed gezien.
Bij de EU en de VS is de politieke beïnvloeding nu een thema. Het ligt op tafel. Dat is een groot maar concreet probleem: de invloed op onze levenssfeer. Het gaat om privacy, werknemersrechten, machtsconcentratie.”
Internet gaat met de snelheid van het licht de wereld rond: 300 duizend kilometer per seconde. En de bedrijven zitten in de VS. Het onttrekt zich totaal aan de stad. Voeren we in Amsterdam geen achterhoedegevecht?
“Amsterdam moet zichzelf niet onderschatten. Er is hier veel energie, er zijn veel wetenschappers, er is veel bedrijvigheid, een grote culturele sector. Dat kun je versterken door een publieke digitale ruimte. We staan daarover in contact met andere Europese steden als Barcelona en Bilbao. Landelijk kijkt men naar Amsterdam. Het gaat om een herontdekking van de rol van de stad. Of het een achterhoedegevecht is, dat zal moeten blijken. Maar er zijn genoeg redenen om het gevecht te voeren. Het is allesbehalve een gemakkelijke opgave, maar wij denken zeker niet dat het een verloren strijd is. De recente politieke aandacht voor deze thematiek stemt ons ook hoopvol”