Lenie Verbrugge-Jagerman (1931 – 2017) was een échte Amsterdamse, geboren in de Jordaan en gestorven in Osdorp. Ze was met haar grote, stevige lijf een muze voor veel kunstenaars. Dankzij Lenie en de kunstwerken die er van haar zijn gemaakt weten we dat een vrouwenlijf in elke vorm en op elke leeftijd mooi is. Dat is een belangrijke boodschap
Zeker vandaag de dag waarin schoonheid maakbaar lijkt en te koop is, en jonge meisjes zich door ideaalbeelden op sociale media enorm onzeker voelen over hun uiterlijk. Alleen al daarom verdient Lenie een plek tussen alle verhalen over Amsterdammers.
Lenie is een leven lang model geweest. Ze is nog maar een tiener als ze reageert op een advertentie van een kunstenaar. Hij zoekt iemand die voor hem wil poseren. Die kunstenaar is de schilder Willem Verbrugge. Hij is dertig jaar ouder dan Lenie. Eerst is zij alleen zijn model maar later ook zijn vrouw. In het huwelijk is Lenie de kostwinner. Met schilderen is minder te verdienen dan met model zijn.
Lenie poseert op de Rietveld Academie en de Rijksacademie in Amsterdam, op de kunstacademies in den Haag, den Bosch en Breda, en voor talloze kunstenaars die individueel of in groepsverband “het menselijk lichaam in de vingers wilden krijgen of houden”. Ook na haar vijftigjarig jubileum blijft Lenie model. Voor Kris Spinhoven is ze twintig jaar een soort muze. “Het was interessant om haar ouder te zien worden, om dat proces te schilderen. Haar haar werd witter, ze kreeg steeds meer rimpels, werd kleiner en fragieler.”
“Het is prettig dat iemand zichzelf durft te zijn in een tijd dat jong, slank en mooi de norm is.”
In het najaar van 2003 is er in het Vakbondsmuseum in Amsterdam een tentoonstelling over Lenie die dan al vijftig jaar model is. De initiatiefnemer was Kris Spinhoven. Samen met vijftig andere kunstenaars tonen zij hun werk van Lenie. Haar stevige gestalte: in verf, houtskool of steen. Gekleed of naakt. Jong of op leeftijd. Schilderes Vera Jongejan zegt in het blad bij de tentoonstelling: “Lenie is een écht mens, geen ideaalbeeld. Het is prettig dat iemand zichzelf durft te zijn in een tijd dat jong, slank en mooi de norm is.” Kris Spinhoven zegt: “Als je haar bij de bushalte zag staan, viel ze helemaal niet op. Maar in het atelier vond er een transformatie plaats. Dan was er ineens die grandeur, die uitstraling waar je uren en uren naar kon kijken. Lenie kon de ruimte opeisen als ze poseerde.”
Ook Lucie Nijland, mijn voormalige lerares beeldhouwen, heeft in 1968 zes maanden dag in dag uit met Lenie gewerkt voor het beeld ‘Staand naakt’ dat te zien is in de Beeldentuin Havixhorst, in de buurt van Meppel. Een mooie anekdote is dat Lenie heerlijk kon staan slapen, waardoor haar gewaad, dat zij tijdens het poseren moest vasthouden, wel eens plotseling viel. Daarop hebben we bedacht dat Lenie een vaste lus voor haar duim moest krijgen, dan kon ze wegdromen zonder dat wij daar hinder van hadden. Het werkte. Ik zal Lenie altijd herinneren zoals ze toen was, haar mollige lijf en haar roze vel dat weleens paarse plekken kreeg van de combinatie koud lokaal en plaatselijk op de huid gerichte straalkacheltjes. Lenie had een lieve inborst die in haar werk als model sterk tot uiting komt. Ik denk dat het mede daardoor is dat zij zo geliefd is bij de kunstenaars, als model en als persoon.”
Lenie is 86 jaar als ze overlijdt. Het NRC Handelsblad van 22 juli 2017 schrijft een liefdevolle necrologie met als kop: ‘Zelfs slapend poseerde ze met grandeur’. Met de anekdote van Lucie Nijland in je geheugen kun je niet anders dan glimlachen.
De Zaak Muurbloem deelt verhalen over Amsterdamse vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld voor de stad en haar bewoners maar toch in de vergetelheid dreigen te raken. Het zijn vrouwen die zich weinig aantrokken van gangbare waarden en normen van hun tijd. Ze kozen hun eigen weg, zoals een echte Amsterdammer betaamt. Hun verhalen laten zien dat het goed is om volhardend te zijn en je hart te volgen. Dan kom je ergens
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
