We hebben in Amsterdam een Vondelpark, Vondelstraat, Vondelkerk, Vondeltuin en in het park een groot beeld van Vondel. Bijna iedereen heeft ook weleens gehoord van de 'Gijsbrecht van Amstel’, het toneelstuk van Joost van den Vondel, toneelschrijver en dichter uit de zeventiende eeuw. Maar wie van u kent Lucretia van Merken?
De Amsterdamse Lucretia van Merken leefde een eeuw na Joost van den Vondel en zij was in haar tijd minstens zo beroemd. Toch is er nergens in de stad een park, straat, brug, plein of kerk naar haar vernoemd. Zelfs in de stadsschouwburg op het Leidseplein is haar naam niet terug te vinden. Onbegrijpelijk.
Lucretia werd geboren op 24 augustus 1721 en woonde op de Keizersgracht ter hoogte van de Herenstraat. Ze was dochter van bonthandelaar Jacob van Merken en Susanne Wilhelmina Brandt. Op haar 24ste schrijft Lucretia haar eerste treurspel ‘Amteminus’. Ze schrijft in totaal zeven treurspelen naast vele heldendichten en psalmen. Haar leerdicht ‘Het nut der tegenspoeden’ is zeer populair. Naast schrijven, verzorgt ze haar vader, moeder en ziekelijke zus. Op haar 47ste trouwt ze met de weduwnaar, koopman en dichter Nicolaas van Winter.
De treurspelen van Lucretia waren onder alle lagen van de bevolking populair. Om die reden vraagt de Amsterdamse schouwburgdirectie haar om een toneelstuk te schrijven waarmee de nieuwe schouwburg op het Leidseplein heropend zal worden op 14 september 1774. Het wordt het stuk ’Jacob Simonsz de Rijk’. Volgens de overlevering was de belangstelling voor de opvoering zo groot dat zelfs soldaten de toegestroomde mensenmassa niet in bedwang kon houden. Toeschouwers lopen kneuzingen op , kleren scheuren, hoeden, pruiken en schoenen raken kwijt in het tumult. Het scheelde weinig of er waren doden gevallen, aldus ooggetuigen.
“Ze werd in haar tijd bejubeld door lezers en collega’s”
In het tijdschrift Vaderlandse letteroefeningen wordt Lucretia van Merken ‘Hollands beroemdste dichteres’ genoemd. Ze werd in haar tijd bejubeld door lezers en collega’s. Betje Wolff was een bijvoorbeeld groot fan van Lucretia, Wolff schreef verschillende brieven waarin zij uiting gaf aan die bewondering. De treurspelen van Lucretia werden opgevoerd in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Leiden.
In 1783 besluiten Lucretia en haar man Amsterdam te verlaten. Ze gaan in Leiden wonen. Daar sterft de dichteres op 19 oktober 1789. Ze is 68 jaar geworden en ligt begraven in de Oude Kerk te Amsterdam. Een Leids dichter genootschap sprokkelt geld bijeen om een monument op haar graf te plaatsen, dat tot op de dag van vandaag nooit is geplaatst.
De Zaak Muurbloem wil vrouwen die een belangrijke rol in Amsterdam spelen of speelden zichtbaar en vindbaar maken in de openbare ruimte en op Wikipedia. Zo maken we vrouwen tot rolmodellen en krijgen ze (weer) de erkenning die ze verdienen.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
