NON-STOP PORNOPARADIJSJES

Oudekerksplein, Amsterdam-Centrum. Een pand met een grote lichtbak aan de gevel: ‘Venus. Sexcinema, non-stop’. Begin jaren zeventig opende ‘Venus’ haar deuren en sindsdien stonden er geen rijen voor de kassa. Wel af en toe een klant die de zaal indook. Een entreebiljet kost 5 euro. Ik stapte naar binnen. Twee klapdeuren, een sticker: bellen verboden. Het rumoer van de straat maakte plaats voor het geratel van de projector. Op het doek reed een vrouw in een prachtige open VW Kever over een druk verkeersplein. Rome? Parijs? Ze parkeerde de wagen recht onder een ‘verboden te parkeren’-bord en kreeg het direct met een agent aan de stok. Het gesprek ontaardde in een vrijpartij die in de open lucht de aandacht trok van aardig wat omstanders. Deze keken oprecht verbaasd.

Ondertussen was er een Japanse jongen de zaal binnen gekomen. Hij nam plaats op de laatste rij, stak een sigaret op, ritste zijn broek open, schoof onderuit en begon zich af te trekken. Hij kwam snel klaar, rookte een tweede en liep vervolgens naar het toilet.

Vanaf midden jaren zestig veroverde bloot langzaam terrein in de bioscopen. Aanvankelijk een diep decolleté, een lange split, maar gestaag rekten de producenten de genregrenzen op. Paartjes die seks simuleerden deden hun intrede, waarbij ze de ‘Geheime Delen’ (Gerard Reve) met de handen bedekten. Begin jaren zeventig werd in harde porno een voorlopig eindstation bereikt, sindsdien gaat het all the way inclusief de meatshots en cumshots.

VERLIEFDE PAARTJES

De opkomst van pornofilms vond plaats in een tijd van algemene maatschappelijke hervormingen. Ook seks moest bespreekbaar worden. Binnen progressieve en linkse (studenten)kring werden al avonden georganiseerd waar porno als (artistieke) noviteit geanalyseerd werd. Openbare vertoning was legaal mits het in kleine kring was (minder dan 50 stoelen) en de aanwezigen 18 jaar of ouder waren. Pas na het Deep Throat-arrest (1978) werd het verbod op vertoning van porno aan volwassenen in grotere zalen opgeheven. De leeftijdsgrens bleef gehandhaafd. In de hoogtijdagen van de pornocinema (1975-1985) telde Nederland zo’n honderd seksbioscopen. Aanvankelijk kwam er een gemengd publiek op af van nieuwsgierigen, verliefde paartjes en eenzame geilaards. Begin jaren tachtig taande de belangstelling door de komst van video. Daarbij droogde het aanbod op van films dat op 35mm werd uitgebracht – de grote seksbioscopen verdwenen gestaag uit het straatbeeld. Echter in de steegjes rond treinstations en in achterkamers van seksshops bleven de projectoren porno ratelen met in de zaaltjes een selectief gezelschap van eenzamen, nymfomanen en spanningszoekers.

Dwalend door de sekshoofdstad die Amsterdam anno 2010 was, trof ik naast ‘Venus’ nog drie van dit soort bioscoopjes aan. Het waren er op de Wallen ooit minstens vijftien. Niet ver van het Centraal Station lag ‘Diana’. Een bordje op het raam van de kassier vermeldde: ‘condooms 0,50 euro’. Het theater telde dertig stoelen. Direct na de entree stond een man tegen de muur geleund. Zijn pik hing uit zijn broek en die streelde hij demonstratief terwijl hij de nieuwe bezoeker indringend aankeek. Langzaam trok de sluier van duisternis op maar er bleef veel aan het zicht onttrokken. Dat de stoelen doorzaten en grote kerven het purschuim van de zitting blootlegden, was niet weg te moffelen. Naast het scherm was een toilet. Muren waren ondergeklad met telefoonnummers waarachter orale masseurs schuilgingen, wc-papier ontbrak, net als het slot op de deur. De vloer was bezaaid met tissues en plasjes snotterig vocht.

In de zaal was het warm. Mannelijke gestaltes staarden naar de film. En naar elkaar. Achterin hielden zich, leunend tegen de zwarte muren, drie mannen op. Een bordje ‘heterotheater’ moest de homoscene buiten de deur houden maar alleen de pornoacteurs hielden zich hieraan.

DIANA

Met zijn 72 jaar was de kassier een oude diva in de seksindustrie. In een vorige leven had hij als La Michelle op het podium furore gemaakt. Vol trots vertelde hij dat Ed van der Elsken hem eens als jonge meid op de Dam had gefotografeerd. Maar dat was toen, nu lag ‘Diana’ vier avonden in de week in Michels zorgzame handen. Bladerend door de Allerhande en met een monitor waarop de film meedraaide voor zijn neus, klopten er vaste klanten op het raam van zijn hokje, schudde hem de hand, kwamen binnen voor koffie en babbelden met hem over vroeger, over de films en over andere bezoekers. Hij kende de meeste klanten, maar denk niet dat hij ze op straat begroette. ‘Het blijft voor velen een geheim leven.’

Michel: ‘Er gebeuren binnen vaak leuke dingen. Ik had gisteren nog een paartje aan de kassa. Na een tijdje klopte een vaste bezoeker op mijn raampje. “Ik kom je even bijpraten.” Je moet weten dat ik soms geen idee heb van wat zich binnen afspeelt. Het ging er wild aan toe. Die man wees andere kerels aan om het met zijn vrouw te doen. Dat gaf een hoop beroering.’

Hij glimlachte, monsterde mijn reactie en vervolgde: ‘Mannen komen hier niet voor de film maar voor de spanning. Kijk, als je jong bent, sla je zo een leuke gozer of griet aan de haak. Je gaat naar huis en hebt seks. Maar wat als je ouder bent of niet meer zo goed meekomt. Ik ben een oude nicht. Wie zit er op mij te wachten? Als je weinig vrienden hebt, er niet uitziet, wat dan? Ja, je kunt ervoor betalen, maar dat is een zakelijke overeenkomst. Het gaat om zelfrespect. Hier wordt niet gevraagd naar je naam of beroep, maar je wordt wel aangeraakt. Je trekt elkaar af. Er wordt geneukt, gepijpt. Goed, sommige kerels sluiten hun ogen en fantaseren er een vrouw bij.’

Achter hem, in de zaal draaiden de klanten ondertussen bij de achterste rijen op ‘de dansvloer’ om elkaar heen. Zwijgzaam schuifelend, turend, hopend op dat wat internet of een porno-dvd’tje niet kon bieden. Michel: ‘Menselijk contact. Daarom komen klanten naar de bioscoop. Daarom is deze plek zo belangrijk voor ze.’

Toen ik anno 2025 door de binnenstad liep, ontdekte ik dat al die non-stop pornobioscopen slechts nog in verhalen bestaan.

Tekst: Ferry Wieringa

Dit verhaal verscheen eerder in Z, Amsterdams Straatmagazine en op www.hardhoofd.com