In maart 2001 opende in de Lange Leidsedwarsstraat het eerste Arabische homocafé ter wereld: Habibi Ana. Het café, waarvan de naam ‘mijn lieve schat’ betekent, werd een belangrijke plek voor homoseksuele moslims en vervulde haar rol binnen de gemeenschap tot 2013.
De eigenaar van het café was de Egyptische Atef Salib (1960), geboren in Caïro, waar hij zijn best deed om zich als hetero te gedragen. Tijdens een werkvakantie in Nederland besloot hij dat Nederland zijn nieuwe thuis ging worden. Twee jaar later, in 1982, nadat hij eerst zijn studie tot landbouwingenieur in Egypte had afgemaakt, verhuisde hij naar Nederland.
Salib ging aan de slag als ondernemer en beheerde strandtenten en shoarmatenten in het hele land. Nederland was weliswaar vrijer dan Egypte als het ging om homoseksualiteit, toch besloot hij te trouwen met een vrouw. Hij hoopte dat daardoor zijn gevoelens weg zouden gaan en hij een nieuw leven zou kunnen beginnen.
Toen Salib in 1998 de Gay Games zag, besloot hij dat het tijd werd om eerlijk te zijn tegenover zichzelf en zijn vrouw. Op 38-jarige leeftijd en na 12 jaar huwelijk kwam hij voor zijn homoseksuele gevoelens uit. Zijn ouders informeerde hij hier pas later over, toen Habibi Ana al geopend was.
Voor zijn inzet voor de gemeenschap werd Salib in 2010 verkozen tot Amsterdammer van het Jaar.
Habibi Ana moest een plek worden waar specifiek mensen met een migratieachtergrond en mensen met een Arabische achtergrond in het bijzonder zich thuis en veilig zouden voelen. Salibs droom was mensen meegeven dat homoseksualiteit niks verkeerds is en iedereen daar open over zou moeten kunnen zijn.
Het café organiseerde ook het jaarlijkse Suikerfeest voor homoseksuele moslims, terwijl Salib van huis uit christen is. “Maar in Egypte kijken moslims en christenen hetzelfde naar homo’s, je bent ziek, je bent helemaal niks. Maar je kunt gelovig zijn én homo. God houdt van iedereen. Homoseksualiteit is geen keuze, het zit in je, en God heeft ons geschapen.” (Parool, 2 januari 2010)
De unieke status van het café maakte het tot wereldnieuws. Nieuwszender CNN berichtte over het café en toeristen wisten de plek te vinden. Toch had de zaak ook veel last van tegengeluiden, werden de ruiten meermaals ingegooid en werd Salib bedreigd.
Het spanningsveld waarin de doelgroep zich begaf, werd zichtbaar in de manier waarop velen het café, na meermaals te zijn langsgefietst, eindelijk nerveus binnen durfden te komen. Eenmaal binnen werd vaak gezegd: “Ik ben geen homo, ik kom voor de muziek.”
In 2001 vertegenwoordigde de boot van Habibi Ana voor de eerste keer de Arabische homogemeenschap tijdens de Canal Parade. De missie van Salib om ruimte te maken voor de ervaringen van homoseksuele moslims vertaalde zich in 2004 naar de stichting Habibi Ana. Deze stichting werkte enkele jaren aan het voorzien van informatie, het organiseren van sociaal-culturele activiteiten en bood opvang. De stichting werkte nauw samen met Stichting Yoesuf, die in 1998 werd opgericht als centrum voor studie en informatie over islam en seksuele diversiteit.
In 2013 sloot Habibi Ana de deuren vanwege het verliezen van de exploitatievergunning, nadat het zich meermaals niet aan de sluitingstijden had gehouden. Een nieuw café kwam er niet. Wie naar Habibi Ana voor de muziek kwam, kon tussen 2008-2018 terecht bij Pink Istanbul, een initiatief van stichting Pera. Door kunst, muziek en mensen uit Amsterdam en Istanbul met elkaar te verbinden in een uitdagend programma met live acts, dj’s en performances, wilde Pink Istanbul een actieve bijdrage leveren aan de zichtbaarheid en acceptatie van Turkse homoseksuelen in zowel Amsterdam als Istanbul. Meer zichtbaarheid voor Marokkaanse lhbtiq+-personen ontstond in 2014 toen voor het eerst een Marokkaanse boot meevoer tijdens de Canal Parade op initiatief van Ilias Zian en Chris Belloni.
Verschillende organisaties zetten zich inmiddels in voor lhbtiq+-moslims, zo kun je terecht bij Stichting Maruf, hét kenniscentrum voor islam en seksuele diversiteit dat queer moslims een ontmoetingsplek biedt; Stichting Prisma Groep die bijeenkomsten organiseert voor biculturele en islamitische lhbtiq+-personen; Pink Marrakech, platform dat zich inzet voor voor sociale acceptatie, veiligheid en welzijn van Nederlands-Marokkaanse lhbtiq+-personen.
Dit artikel is gebaseerd op het artikel ‘Habibi Ana (Atef Salib)’ op het With Pride-platform, geschreven door Kiki Ernst. With Pride is het online verhalenplatform van IHLIA LGBTI Heritage met ruim 100 verhalen over lhbtiq+-emancipatie in Nederland.
Auteur: Kiki Ernst
IHLIA LGBTI Heritage is het grootste lhbtiq+-erfgoedarchief van Europa en speelt een cruciale rol in het behouden, ontsluiten en toegankelijk maken van de geschiedenis en cultuur van de lhbtiq+-gemeenschap. IHLIA is gevestigd in OBA Oosterdok met een eigen expositieplein op de 3e verdieping dat dagelijks gratis te bezoeken is.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
