Rond 1830 zat Amsterdam op de bodem van de put. Op vrijwel alle gebieden ging het slecht. Piet van Eeghen (1816-1889) was een van de particulieren die de stad weer tot leven wekte terwijl het stadsbestuur vrijwel niets deed. Daarom eerde het Amsterdam Museum in 2024 deze belangrijke Amsterdammer met de tentoonstelling 'Het Amsterdam van Piet van Eeghen: Hoe een koopman de stad heeft veranderd'.
De 19e-eeuwse zakenman en filantroop Van Eeghen liet zijn kunstverzameling na aan de stad. Deze is nu van het Amsterdam Museum. In de tentoonstelling zien we Van Eeghen als Amsterdamse weldoener, kunstverzamelaar en bankier.
De grote veranderingen die in de 19e eeuw plaatsvonden, zijn vooral door de burgers zelf tot stand gebracht. Achter de schermen veranderden stille vernieuwers de stad en zijn aanzien. Een van de belangrijkste mensen van dat moment was Christiaan Pieter van Eeghen, telg uit de bekende patriciërsfamilie Van Eeghen. De koopman was een spilfiguur in de Amsterdamse maatschappij. Van Eeghen gebruikte zijn uitgebreide netwerk en familierelaties om zijn initiatieven te ontplooien. Zijn invloed heeft Amsterdam tot op de dag van vandaag gevormd
Van Eeghen werkte vanuit een diepe liefde voor zijn stad en een doopsgezinde overtuiging, waarbij naastenliefde voorop stond. In samenwerking met andere burgers – vaak uit zijn eigen kring – voerde hij veel belangrijke sociale en culturele hervormingen door. Waaronder betaalbare woningbouw en toegankelijke zorg.
De bouw van hele straten met arbeiderswoningen en het Prinsengrachtziekenhuis, maar vooral de ontwikkeling van het Vondelpark, hadden een blijvende invloed op de stad.
Van Eeghen nam ook het initiatief voor het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum. De voorloper van het Rijksmuseum zat in een gebouw aan de Kloveniersburgwal. Veel te klein en niet museaal, vonden velen. Van Eeghen zette zich jarenlang in voor een nieuw gebouw. Ook richtte hij ‘De Vereeniging tot het Vormen van een openbare verzameling van Hedendaagsche Kunst’ op. Dat leidde tot het Stedelijk Museum, ook aan het Museumplein.
Aanleiding voor de tentoonstelling over Van Eeghen is het proefschrift van dr. Laura van Hasselt: ‘Piet van Eeghen en de metamorfose van Amsterdam, 1816-1889′. Van Hasselt: “Bovendien grijpt het museum de gelegenheid aan om ook Van Eeghens kunstcollectie te tonen, die na zijn dood door zijn kinderen aan de stad werd geschonken. Die collectie is een goed voorbeeld van wat gegoede Amsterdammers verzamelden in de 19e eeuw.”
Het Amsterdam Museum heeft 93 schilderijen uit de verzameling van Van Eeghen. Erg bijzonder is de grote collectie tekeningen en prenten van tekenaar Jan Luyken die ook door de kinderen van Van Eeghen aan de stad Amsterdam werd geschonken. Het Amsterdam Museum bezit daardoor de grootste Luyken-verzameling ter wereld.
Wekelijks komen er nieuwe historische achtergrondverhalen bij op de nieuwspagina van de gemeente Amsterdam. Een deel van deze verhalen verschijnt ook in de gemeentekrant Amsterdam. De oplage is 523.000 exemplaren en komt zes keer per jaar uit in heel Amsterdam.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
