De tentoonstelling Legends of Amsterdam is t/m 31 januari 2025 gratis te bezoeken in de centrale hal van het stadhuis.
English version below.
In Amsterdam Noord, ongeveer op de plek waar nu het Eye Filmmuseum staat, stond ooit een galgenveld. Het droeg de naam Volewijck. Ter dood veroordeelde misdadigers werden op de Dam terechtgesteld. Als extra straf kon het lijk van een geëxecuteerde daarna nog naar het galgenveld worden gebracht om er tentoongesteld te worden. In het slechtste geval werd de ter dood veroordeelde geradbraakt zonder genadeslag. Dit hield in dat het slachtoffer op een wiel gebonden werd, waarna met een ijzeren staaf alle botten werden gebroken. Daarna werd de pechvogel halfdood op een galgenveld achtergelaten om te sterven.
De gehangenen werden op Volewijck aan een galg gehangen, de gewurgden aan een paal en de geradbraakten werden op een rad geplaatst. Dan zouden de lichamen ‘van de vogelen gegeeten, en van de lucht verteert’ worden. De rottende lichamen moesten de mensen afschrikken. Alle binnenkomende schepen konden de Volewijck zien liggen. Zo wisten de opvarenden dat misdaad in Amsterdam gestraft werd. Voor de Amsterdammers was Volewijck ook een bron van vermaak. Zij trokken er op zondag graag naartoe om met hun kinderen de galg te bekijken.
Een beruchte executie vond plaats in 1664, toen de 18-jarige Deense migrante Elsje Christiaens, net aangekomen in Amsterdam, verwikkeld raakte in een gewelddadige ruzie met haar hospita over onbetaalde huur. De ruzie liep zo hoog op dat Elsje haar hospita met een bijl dodelijk verwondde, waarna ze in paniek en met bloed aan haar handen op de vlucht sloeg.
Elsje werd al snel gepakt, bekende haar misdaad, en werd door de stadsrechters ter dood veroordeeld. Op de Dam werd ze publiekelijk gewurgd met een strop en meerdere keren geslagen met de bijl die ze had gebruikt. Haar lichaam en de moordwapen werden daarna tentoon gesteld op het galgenveld.
De beroemde schilder Rembrandt, inmiddels aan het einde van zijn carrière en getekend door persoonlijk verlies – hij had twee vrouwen en drie kinderen verloren – voelde zich om onverklaarbare redenen aangetrokken tot deze macabere gebeurtenis. Op de dag van Elsje’s executie bezocht hij haar op het galgenveld en maakte hij schetsen van haar lichaam dat daar aan een paal hing, waarmee hij haar tragische lot vereeuwigde.
In Amsterdam Noord, roughly where the Eye Film Museum now stands, there was once a place called Volewijck, known as the gallows field. Criminals sentenced to death were executed on Dam Square, but as an additional punishment, their bodies could be taken to Volewijck to be displayed. In the worst cases, the condemned would be broken on the wheel without a mercy blow. This involved tying the victim to a wheel and breaking all their bones with an iron bar, leaving them half-alive to die slowly on the gallows field.
At Volewijck, the hanged were suspended from a gallows, the strangled from a pole, and those broken on the wheel were placed on the wheel itself. The bodies would then be “eaten by birds and consumed by the elements.” These rotting corpses served as a stark warning to others. Every ship entering the harbor could see Volewijck, a reminder that crime in Amsterdam did not go unpunished. For locals, Volewijck was also a grim source of entertainment; they would visit on Sundays, often with their children, to gaze at the gallows.
One such infamous execution unfolded in 1664 when Elsje Christiaens, an 18 year old Danish migrant fresh off the boat in Amsterdam, found herself in a violent confrontation with her landlady over unpaid rent. The altercation escalated, leading to Elsje fatally striking her landlady with an axe before fleeing, blood-stained and desperate.
Elsje’s capture, confession, and subsequent sentencing to death by city magistrates culminated in a chilling public execution on Dam Square. Strangled with a garrote and subjected to several blows from the very axe she wielded, her lifeless body and the murder weapon were displayed on a pranger in the gallow fields of Amsterdam.
The acclaimed artist Rembrandt, now in the twilight of his career, carried with him the heavy burden of personal tragedies, including the loss of two wives and three children. Despite his enduring success, he found himself drawn to this macabre venture. The day of Elsje’s execution, he visited her at the Gallows, where he sketched and immortalize Elsje’s lifeless body displayed on the pranger.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
