Amsterdam is altijd een stad van makers geweest. Van de scheepswerven in de haven tot de textielindustrie, van meubelmakers tot kunstenaars: generaties Amsterdammers hebben met hun handen de stad opgebouwd. Maar nu steeds meer werk zich op kantoren afspeelt, rijst de vraag hoe we onze makersidentiteit behouden. En nog belangrijker: wat voor stad willen we in de toekomst zijn?
Amsterdam heeft haar vrije, creatieve en nuchtere karakter te danken aan de mensen die hun handen uit de mouwen steken. De kunstenaars in de jaren 60 en 70 die kozen voor het vrije leven in de stad. De dokwerkers van de NDSM die in de vorige eeuw Amsterdam als havenstad op de kaart zetten. De textielarbeiders van de zijdenijverheid in de 16e en 17e eeuw en de diamantslijpers die eeuwenlang de stad van werk hebben voorzien. Ze delen allemaal de kunst van het maken.
Ook vandaag spelen makers en ambachtslieden een grote rol in de stad. In een tijd waar producten de wereld over worden verscheept om tot de consument te komen, zorgen makers voor lokale productie waarmee ketens worden verkort. Zij werken vaak al met circulaire materialen en vergeet vooral de fietsenmakers, automonteurs of kledingreparateurs niet die onze producten een tweede leven geven en verspilling tegengaan. Deze makers zijn cruciaal voor het behalen van de circulaire doelen van Amsterdam.
Maar makkelijk hebben zij het niet. Door industrialisering en massaproductie is de consument gewend geraakt aan bodemprijzen. Ondertussen rijzen in de stad de huurprijzen de pan uit en maken kantoren steeds meer de dienst uit, kijk maar naar de torens op de Zuidas, Sloterdijk of Amstel. Voor kleine maakbedrijven is het daarom lastig om het hoofd boven water te houden en in de stad te blijven.
Daarom is de 750ste verjaardag van de stad Amsterdam het moment om stil te staan bij de vraag: wat voor stad willen we zijn? Gooien we de traditie van onze maakcultuur overboord of doen we ons best om deze makers in de stad te houden?
Juist om die maakcultuur in de stad te behouden is Maakschap Amsterdam twee jaar geleden in het leven geroepen. Een verbond bedoeld om een sterke gemeenschap van Amsterdamse makers te bouwen, waarin zij elkaar ontmoeten en van elkaar leren. Met Open Werkplaatsen bezoeken zij elkaars werkplaatsen en nemen een kijkje in elkaars praktijk. Maandelijks vindt er op de thuisbasis, de HMC-Satelliet in de NDSM-loods, Maakschap Cafés plaats waar makers samenkomen om elkaar te ontmoeten en thema’s te bespreken die ertoe doen voor hun onderneming.
Ook laten de makers van Maakschap Amsterdam hun stem horen naar de stad toe dat de maakcultuur in de stad gekoesterd moet worden. Met tentoonstellingen, verbindende maakbijeenkomsten met Amsterdamse beleidsmakers of een opiniestuk in de krant. Dit om te laten zien dat het verdwijnen van de maakcultuur in onze stad niet alleen een probleem is voor de makers, maar vooral voor de hele stad. Want waar laat jij straks nog je auto repareren? Waar vind je de dakdekker wanneer je die nodig hebt? En wie geeft jouw kleding een tweede leven?
Aan het roer van het Maakschap staat Noor Wentolt, de community manager van het verbond en tevens vijfde generatie tassenmaker. Met veel toewijding organiseert zij de bijeenkomsten van het Maakschap en biedt een luisterend oor voor de makersgemeenschap.
“We leven in een wereld vol kantoren en instellingen. Alles moet snel en onze aandacht voor details neemt met de dag af. Maken met onze handen, ergens tijd instoppen en ruimte overlaten voor imperfectie: dat is zo belangrijk aan het maken. Al onze producten worden steeds meer vervangbaar, we gooien oude spullen weg en kopen iets nieuws. Maakproducten zijn uniek. De maker weet precies hoe die in elkaar zitten, wat reparaties en hergebruik makkelijker maakt.”
“Veel makers in de stad zitten met hun werkplaats verborgen in de stad. Ze zijn niet zichtbaar. En ze werken op eilandjes, terwijl juist die verbinding tussen alle soorten makers zo belangrijk is. Door meer uitwisseling en ontmoeting kunnen zij – soms onverwacht – veel leren van elkaars praktijken. Met het Maakschap probeer ik die ontmoetingen te faciliteren en zo nieuwe kansen te creëren voor nieuwe samenwerkingen, in welke vorm dan ook.”
We werken toe naar een toekomst waarin de noodzaak van ambachten in de stad wordt ingezien. Waar ambachten die al generaties lang hun plek hebben in Amsterdam niet worden verdreven. Waar de balans tussen huurprijzen en inkomsten weer terugkomt. Een samenleving waarin niet wordt neergekeken op praktische beroepen en jonge makers enthousiast worden om zelf hun handen uit de mouwen te steken.
De oproep is simpel: laten we samen ervoor zorgen dat Amsterdam een maakstad blijft.
Maakschap Amsterdam is een initiatief vanuit het Hout- en Meubileringscollege, Waag Futurelab en Pakhuis de Zwijger.
MAAKSCHAP AMSTERDAM is het netwerk voor Amsterdamse makers die duurzaamheid en circulariteit als waarden omarmen in hun praktijk. Maakschap Amsterdam is er om makers met elkaar te verbinden, onderling kennis te delen en om de zichtbaarheid van makers te verbeteren.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
