Een broodje eten met een verhaal voor de extra jus? Dat risico loop je als je in een Amsterdamse broodjeszaak gaat eten. Gemma Geurts luisterde gretig.
Wie zich Amsterdammer wil noemen dient met enige regelmaat een broodjeszaak te bezoeken. Amsterdam wemelt ervan. In glimmend glazen vitrines ligt een overdaad aan belegmogelijkheden uitgestald voor op een wit dan wel bruin bolletje of puntje. Van het ooit goedkope uierboord tot aan de pure en dus altijd dure huisgemaakte tartaar, van ossenworst tot zware zure bommen en gigantische gehaktballen volgens grootmoeders recept. Niet dat de tijd daar heeft stilgestaan. Olijven, shortcake en vijgennotenbrood zijn al langgeleden doorgedrongen tot het assortiment. Het personeel strak in het pak (m/v/huh) en niet op haar mondje gevallen; uiteraard, zou ik willen zeggen. Rap van tong en dito bediening. Als klant sta je aan de toog en kaant een broodje, bijgoochems doen het zittend met mes en vork.
Ik wilde dit keer iets met mes en vork en twijfelde hardop over een huzarensalade. De bediening, een m en een v van pak ‘m beet 40 jaar, boog zich over mijn geaarzel. Doe maar een Russisch ei, zei hij. Zij schoot in de lach en ik keek vragend. We hebben een nieuwe in de keuken, zei zij. Die gozer wil niks leren, zei hij. En een Russisch ei kent ie niet. Een nieuwkomer met kapsones? Doe maar een Russisch ei, zei ik. Altijd bereid om als potentieel slachtoffer mee te werken aan een sociaal-culinair experiment. Zich verheugend op heisa en soesa haastten de twee zich naar het bestelluik. Daarna leunden ze tegenover me op de toog, want het was bijna sluitingstijd en ik was hun laatste klant. Of wat ik deed in het dagelijkse leven, wilden ze weten. Schrijven, zei ik, verhalen. Dat wil ik ook, zei hij. Mijn eigen verhaal. Vertel eens, zei ik. En daar ging ie.
“Ik en mijn vriendje wilden rijk en beroemd worden met jongleren. Elke dag stonden we hiero voor het Centraal Station onze kunsten te maken. We verdienden er een leuk centje aan. Op een dag gaf een man met een hoge hoed op zijn kanes ons zijn visitekaartje. Kom bij mij in het circus werken, zei hij. Hij was de directeur van een rondreizend circus en hij kon wel jongens als ons gebruiken. Wij hoteldebotel naar huis. Geen denken aan, zei mijn vader. Je mot naar school. We waren twaalf. Dus, ja. Ik ging in hongerstaking. Een dag, twee dagen, drie dagen, De vierde dag kwam mijn vader naar mijn slaapkamertje. Je meent het serieus, hè? Ja, zei ik. Wat mijn vader niet wist was dat mijn zussie me elke dag stiekem wat boterhammen bracht. Vooruit dan maar, zei mijn vader. Je mag er de hele zomervakantie heen. Omdat ik mocht, mocht mijn vriendje ook. Wij er naartoe en pas vijf jaar later kwam ik terug. Ik heb de hele wereld gezien, meegedaan aan jongleerwedstrijden, prijzen gewonnen. De gekste dingen meegemaakt. In die tijd had je nog circusdieren. Olifanten, slangen, leeuwen. Op een dag kreeg een van de leeuwinnen welpjes. Om te voorkomen dat papa zijn bloedeigenste kinderen opat werden die weggehaald bij hun moeder. Zolang ze nog geen klauwtjes hadden, moesten ze dag en nacht verzorgd worden. Iedereen waakte op toerbeurt ‘s nachts over de jonkies. Wij ook. Dotten waren het, lekker met ze kroelen. Van slapen kwam dan weinig terecht. Toen ik terugkwam in Amsterdam was ik zeventien en ik sprak half Duits – half Nederlands en ik kon amper lezen, schrijven of rekenen.”
Wat een verhaal. Een pingetje uit de keuken schrikt ons op. We hadden de heibel gemist. Met een zwier serveerde de jongleur mijn Russisch ei: veel ei in gezelschap van wat haring, paling en makreel op een bedje van sla en geprakte aardappel, dat alles overgoten met een romige slasaus. De hele mikmak dus, en picobello. De nieuweling achter dat luikie was tegen een strenge meester of meesteres aangelopen.
Heb je een opschrijfboekje, wilde ik weten. Nee, dat niet. Maak je aantekeningen? Nee, dat niet. Maar ooit. Dan …
Auteur: Gemma Geurts
Gemma Geurts schrijft jeugdboeken en Young adultromans. Onder anderen bekend van Beroemde schilders, Maar een meisje en Zorgen voor later.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
