Nieuwe berekeningen op basis van actieve pilots in Amsterdam onthullen effectieve strategieën om CO₂-uitstoot te verminderen en circulariteit te bevorderen. Een circulaire economie richt zich op het minimaliseren van materiaalgebruik, het elimineren van afval en het regenereren van natuurlijke hulpbronnen.
English version below
Aangezien wereldwijd meer dan de helft van alle emissies voortkomt uit het winnen en verwerken van materialen, kan een circulaire economie op stedelijk niveau aanzienlijke ecologische en sociale voordelen opleveren.
Amsterdam heeft ambitieuze doelstellingen: tegen 2030 moet het gebruik van primaire grondstoffen met 50% afnemen en de uitstoot met 55% worden verminderd. In 2050 moet de stad volledig circulair zijn.
“We hebben geen extra rapporten meer nodig – we moeten in actie komen,” stelt Joppe van Driel, Program Developer Circularity in Urban Regions. “Bij AMS Institute brengen we wetenschap naar de praktijk via circulaire pilots. We bouwen coalities, leren samenwerken en schalen oplossingen op. Of het nu gaat om wegenbouw, woningbouw of datacenters, we tonen aan dat het anders kan.”
Uit onderzoek van AMS Institute komen vier circulaire strategieën naar voren die direct toepasbaar zijn:
Indien deze strategieën op stadsniveau worden opgeschaald, kan dit een emissiereductie opleveren die gelijkstaat aan het volledig verduurzamen van 28.000 tot 35.000 huishoudens. Bovendien zijn deze oplossingen direct uitvoerbaar—zonder dat daar nieuwe technologieën of regelgeving voor nodig zijn.
Door heel Amsterdam zijn pilots gestart waarin de stad als Living Lab fungeert. In samenwerking met universiteiten, bedrijven en beleidsmakers test AMS Institute circulaire innovaties in de praktijk. Deze pilots dienen als proeftuin en leveren waardevolle inzichten op voor het opschalen van circulaire oplossingen in de hele stad.
Het aantal geïnstalleerde zonnepanelen in Amsterdam groeit snel—van 710.000 in 2023 naar een verwachte 3,25 miljoen in 2040. Toch worden panelen gemiddeld na 5 tot 12 jaar vervangen, terwijl ze een levensduur van 25 jaar hebben. Hierdoor gaan waardevolle materialen verloren en wordt de ecologische winst van zonne-energie ondermijnd.
Onderzoekers van TU Delft en Universiteit Leiden schatten dat het volledig benutten van de levensduur van zonnepanelen de CO₂-uitstoot kan verminderen met het equivalent van het energieverbruik van 2.400 tot 5.200 huishoudens per jaar. Dit is een eenvoudige maar effectieve manier om de impact van bestaande zonne-energietechnologie te maximaliseren.
“Het is absurd dat we perfect werkende zonnepanelen weggooien,” benadrukt Sietse de Vilder, hoofdauteur en AMS Institute Living Lab Coordinator. “We moeten ze hergebruiken, niet weggooien.”
Datacenters, volgestouwd met energie-intensieve servers, zijn verantwoordelijk voor een aanzienlijke CO2-uitstoot. Met de opkomst van AI en digitalisering blijft de vraag naar gegevensopslag groeien. Onderzoek toont aan dat Amsterdam het aantal servers met 25% kan verminderen zonder prestatieverlies.
Als deze optimalisatie in de hele regio wordt doorgevoerd, zou dit een uitstootreductie opleveren die gelijkstaat aan het jaarlijkse energieverbruik van 8.200 tot 12.000 huishoudens.
“We vergeten vaak dat ons digitale leven een enorme fysieke voetafdruk heeft,” voegt Joppe toe. “Door slimmer met datacenters om te gaan, kunnen we een groot verschil maken.”
De wegenbouwsector is verantwoordelijk voor twee derde van de emissies binnen de infrastructuur. Door cementloos beton en asfalt op lage temperatuur toe te passen, kan deze uitstoot gehalveerd worden.
Uit pilots blijkt dat circulaire wegenbouw een koolstofreductie oplevert die vergelijkbaar is met het aardgasvrij maken van een tot twee stadswijken. De benodigde materialen en technieken zijn al beschikbaar—het is slechts een kwestie van implementatie op grotere schaal.
De bouwsector is wereldwijd goed voor 40% van de totale CO₂-uitstoot. Biobased materialen zoals hout en stro bieden een duurzamer alternatief voor beton en staal en slaan bovendien koolstof op zolang ze in het gebouw blijven.
AMS Institute en TU Delft onderzoek vindt door jaarlijks 7.500 nieuwe woningen in Amsterdam grotendeels met biobased materialen te bouwen, kan de stad tot 50.000 ton CO₂-uitstoot per jaar besparen. Dit sluit aan bij de Green Deal Houtbouw, waarin is afgesproken dat in 2025 minstens 20% van de nieuwbouw biobased moet zijn.
Dit onderzoek is onderdeel van het Energielab Zuidoost, een samenwerking tussen AMS Institute, de gemeente Amsterdam, TU Delft en HvA, dat zich richt op een sociale energietransitie in Amsterdam Zuidoost. Het lab verbindt wetenschap en praktijk om stedelijke uitdagingen aan te pakken en concrete oplossingen te ontwikkelen. Dit onderzoek is daar een sterk voorbeeld van.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
