Waar komt ons eten straks vandaan? Een hoop Amsterdammers zien toekomst in duurzame, groene stadslandbouw. Dat kan in het groot en in het klein. In de Lutkemeerpolder en bij stadsboerderij Zimmerhoeve zijn ze alvast begonnen.
“Moet je eens voelen”, zegt Iris Poels, als ze met zichtbaar plezier een hand aarde pakt. “Dit is nou kleigrond. Weet je waarom het zo vruchtbaar is? Klei houdt vocht beter vast. En dat maakt de Lutkemeerpolder zo speciaal: hier ligt de laatste vruchtbare zeekleigrond van Amsterdam. De schoonste grond ook!” Poels wijst op een krop sla in een sappig tuinbed: “Zelfs met deze droogte hebben we hier geen sproeiers nodig”, glundert ze.
Poels praat graag in superlatieven, zo begaan is ze met dit stukje polder. Een plek aan de rand van Amsterdam tussen Osdorp en Schiphol, waar elke twee minuten een vliegtuig overdondert, de kippen van zorgboerderij de Boterbloem vrolijk rondscharrelen en de pluktuin vol kraakverse andijvie en koriander staat.
Voordat Poels zich begon in te zetten voor de Lutkemeer, fietste ze er wel eens langs. Drie jaar geleden stapte ze voor het eerste af en maakte kennis met de Boterbloem en het vermaarde perensap – van de oudste perenboom van Amsterdam. De imposante reus werd bij de drooglegging van het Lutkemeer in 1870 geplant en geeft nog altijd sappig fruit. “Stel je eens voor, die boom is net zo oud als Vincent van Gogh! Je snapt dat ik steeds meer betrokken raakte bij dit bijzondere stukje Amsterdam.”
Inmiddels is ze enthousiast pleitbezorger bij Voedselpark Amsterdam – een initiatief dat de Lutkemeer Polder wil omtoveren in een groene, ecologische buffer. Als het aan deze club ligt wordt de nu nog deels beschikbare polder een bio-divers landschapspark. Een plek waar biologische landbouw samengaat met het beschermen van dieren en planten. “Waar betaalbare, gezonde voeding voor alle Amsterdammers geteeld kan worden.” Het is een droom waar een flinke groep Amsterdammers zich al lange tijd voor inzet, maar die niet zo eenvoudig te realiseren blijkt. De Lutkemeer is namelijk bestemd als bedrijventerrein. Poels wijst op een loodgrijs kolos van een gebouw, waar geen eind aan lijkt te komen; een distributiecentrum. “Willen we dit stukje vrij land volbouwen met grijze blokkendozen zoals nu het plan is – of willen we er iets anders mee?”
Voedselpark Amsterdam ziet de Lutkemeer als mogelijke verbinding tussen stad en platteland. Bonen, aardappelen, sla en kruiden brengen mensen dichter bij elkaar dan een industrieterrein, zo is de gedachte van de activisten. “Voedsel is iets sociaals dat mensen samenbrengt”, zegt Poels. “En dan kun je ook samen het gesprek aangaan.” Waar dat gesprek over moet gaan? “Over dat Amsterdam steeds warmer wordt bijvoorbeeld, dat het grondwater daalt, de biodiversiteit afneemt. En over de vraag hoe we het samen, als Amsterdammers, anders kunnen doen.”
Om stadsgenoten mee te krijgen in haar liefde voor de plek is Poels begonnen met het inmiddels bekende Lutkemeerommetje. Een wandeling van zo’n twee kilometer door de akkers en de oude appelboomgaard. Je maakt dan ook kennis met initiatieven die al een stukje van de polder bewerken, zoals Pluk. Waar 75 huishoudens wekelijks hun verse groenten en kruiden oogsten. “Zelfs in januari, als er natte sneeuw valt en ik denk dat niemand geïnteresseerd is in een wandeling, staan hier toch weer dertig tot veertig mensen me op te wachten. De polder leeft!”
Lukas Sloet, is bekend met het enthousiasme van Amsterdammers voor groen en biodiversiteit. Als vrijwilliger werkt hij, naast zijn baan bij de Gemeente Amsterdam, bij stadsboerderij Zimmerhoeve, aan de Kostverlorenvaart in Amsterdam Oud-West. Zowel kinderen als volwassenen zijn dol op deze plek, zegt Sloet, die hij “bijna on-Amsterdams” noemt, zo groen en rustig is het. “Kinderen komen graag eieren rapen of kijken waar de honing vandaan komt.” En als de schaapsscheerder in het voorjaar langskomt dan staat de Zimmerhoeve vol met publiek. “Natuur verbindt, het is waar.”
In Lutkemeer is de stemming ook voorzichtig opgewekt. Voedselpark Amsterdam heeft medio mei te horen gekregen dat ze (na intensief actievoeren) een tender heeft gewonnen voor de pacht van ruim 9 hectare. Dat betekent dat er – als het doorgaat – echt begonnen kan worden met het telen van groenten in Lutkemeer. En dat tussen de distributiecentra die er nu al staan, ook velden vol andijvie en een voedselbos zullen verrijzen.
Bij een eerdere actie haalde Voedselpark Amsterdam al geld op. Dat bedrag kan nu worden gebruikt om erfpacht af te kopen en toekomstige, jonge, betrokken telers een kans te geven met stadslandbouw. Van de 60 hectare zeekleigrond is nog ruim 40 hectare over; er is volop contact met de gemeente over de vraag of daarin meer ruimte voor biodiversiteit kan worden gemaakt. “Laten we iets bouwen waar we allemaal trots op kunnen zijn”, besluit Poels. “Een plek niet van het grote geld is, maar voor alle Amsterdammers. Wie kan daar nou tegen zijn?”
Auteur: Sarah Haaij van Bureau Wibaut
Toekomst Tiendaagse Stadsboederij Zimmerhoeve, De Natuurlijke Stad 12 juni meer informatie https://www.iamsterdam.com/uit/agenda/voorstellingen/theater-en-podiumkunsten/de-natuurlijke-stad
Lutkemeerommetje Op zondag 15 juni is er een extra lange wandeling van ongeveer 8 km. Op vrijdag 20 juni is er een kortere route van 2 km bij zonsondergang. https://www.iamsterdam.com/uit/agenda/attracties-en-bezienswaardigheden/tours/lutkemeerommetje-door-voedselpark-amsterdam
Wat is jouw wens voor de toekomst van onze jarige stad? Hoe ziet Amsterdam eruit in 2050 en daarna? Wat eten we, hoe bewegen we door de straten, hoe wonen we en hoe leven we met elkaar? Denk, praat en doe mee tijdens de ToekomstTiendaagse van 12 t/m 21 juni 2025. Laat je inspireren door talks, duurzame modeshows, VR installaties, e-cart races, hackathons en nog veel meer.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
