Een van de mooiste werken van Rembrandt is het portret dat hij schilderde van Catrina Hooghsaet. Zij poseerde voor hem in 1657, toen ze 50 jaar was. In het schilderij gaat haar blik naar haar papegaai, die links van haar op een zitstok zit. Kennelijk was ze erg aan het beestje gehecht.
Catrina woonde haar hele leven in Amsterdam. Haar tweede huwelijk, met stoffenverver en dominee Hendrick Rooleeuw, was geen succes en dan zeg ik het nog voorzichtig. De beide echtelieden bestookten elkaar met rechtzaken. Toen Hendrick Catrina beschuldigde van kwaadsprekerij, was de maat vol en greep de Doops-gezinde kerk in. Catrina en Hendrick mochten scheiden van tafel en bed, wat ongebruikelijk was, maar wel op voorwaarde dat zij zich zouden verzoenen. Niks daarvan: Catrina ging zelfstandig wonen en deed geen enkele moeite om het huwelijk te redden. Als straf sloot de kerk haar uit van het avondmaal.
Tien jaar later vroeg Catrina herziening van haar straf. Dat kon, maar dan moest ze vergeving vragen en dat vertikte ze. Pas na bemiddeling van een tante en nichtje zwichtte ze. Zo staan de zaken ervoor in 1657, als Rembrandt haar portretteert. Catrina poseert in voor de gelegenheid aangeschafte nieuwe kleding, eenvoudig doopsgezind van snit, maar van luxe materialen.
1657 is ook het jaar waarin Rembrandt zichzelf failliet laat verklaren. Ik zou dolgraag een reisje tijdmachine boeken om bij de poseersessie te kunnen zijn. Waar zouden de failliete schilder en de pittige dame, allebei op hun eigen wijze rebels, het over gehad hebben? Wist ik het maar.
Door Maaike Dirkx
Vind jij het ook raar dat vrouwen zo onzichtbaar zijn in het verhaal van Amsterdam? Het Amsterdam Museum vindt het de hoogste tijd om dit samen met jou te veranderen. Iedereen kan meedoen. De vorm van een ode is vrij. Schrijf een ode aan een vrouw die iets betekend heeft voor Amsterdam en verrijk het verhaal! We publiceren alle odes op dit platform en nemen ze op in de collectie van het Amsterdam Museum. Van de meest bijzondere bijdrages maken we onder meer een tentoonstelling, een boek en een podcast!
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
