Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam Margaretha van Hinte samen met haar partner Cornelia Hennekam een joodse onderduikbaby in huis, genaamd Berdi Pront. Margaretha hield een dagboek bij over haar eerste levensjaren, geschreven vanuit het perspectief van de baby. Lees en beluister enkele fragmenten uit de zomer van 1943, voorgelezen door mevrouw Berdi Vieyra-Pront.
Tweemaal luchtalarm vandaag. Eerst ’s morgens, toen ’s middags. We gingen net wandelen, maar zijn niet naar huis gegaan. We zijn heerlijk uit geweest naar het Beatrixpark, ja, zo wordt het nu niet genoemd. Men zegt Diepenbrockpark, maar bij ons blijft alles bij het oude. Zo is ook het Wilhelmina Gasthuis Westergasthuis geworden en het Juliana ziekenhuis is Juliana van Stolberg ziekenhuis. Verschillende straten zijn van naam veranderd. Jozef Israëlkade is Tooropkade geworden. Sarphatistraat, een der oudste straten van Amsterdam, is Muiderschans geworden. Herman Heijermansweg is Jack Perkweg, enz. enz., teveel om op te noemen. We hebben daar heerlijk uit zitten blazen. Cor en Greet hebben buiten een sigaret gerookt en hadden op mijn snoepbon hopjes gekocht, zo was er tenminste iets te sabbelen. Ik heb tweemaal warm eten dat wil zeggen aardappelen en groente gehad, ook heb ik weer een gestoofd uitje gehad, aangezien ik weer erg hardlijvig ben. Ik heb er trouwens buikpijn van gekregen en mijn ontlasting was iets soepeler.
Het is negen uur geweest en ik heb voor vandaag weer mijn laatste voeding te pakken. Ik sliep terwijl ik at. We hebben geen luchtalarm gehad. We zijn weer wezen wandelen, naar de Albert Cuypstraat. Bij de groenteman gevraagd of er ook iets van fruit te krijgen was, maar niets van dat al. We hebben nu in drie weken al geen fruit gezien, er wordt direct op de veiling al beslag gelegd door de Weermacht. Zo is het met alles, geen paling krijgen we, beslag gelegd, geen asperges, beslag gelegd. Er mogen in een kersenboomgaard geen kersen meer gegeten worden, zoals dat toch altijd een Hollandse gewoonte was. Enfin, wij wachten alles rustig af.
Vanmorgen om zes uur luchtalarm, om zeven uur weer. Het was gewoon of ze de mensen wakker wilden houden. Wij konden de slaap niet meer vatten. Ik heb vanmorgen een vlo gehad, hij heeft me vier vlekjes gebeten. Dat is de eerste vlo die me gebeten heeft en we hebben de strijd aangebonden. Ik heb vanmiddag danig gekrijst. Ik had geen zin om in de wagen te liggen. Greet heeft me toen rechtop gezet, een poosje vond ik dat wel leuk, maar heel gauw werd ik moe en dus begon ik te jengelen. Ik heb toen eten gekregen en daarna naar bed. Ik sliep snel.
Vanmorgen om zes uur weer luchtalarm. We zijn de hele dag thuis gebleven. Het was schitterend weer. Ik heb heerlijk in de tuin gestaan en de mensen hebben mijn bruine benen bewonderd. Ik heb twee gekookte tomaten gegeten, want rauw fruit krijg ik niet meer, aangezien er hier 62 gevallen van kinderverlamming zijn. Er zijn geen serums en de meeste kinderen hebben geen weerstand wegens ondervoeding. Onze doktoren zijn vanwege deze epidemieën op vrije voeten gesteld.
We hebben vandaag een wandeling van drie uren gemaakt en hebben één uur gezeten. We gingen om 12 uur de deur uit en waren om 4 uur precies thuis. Het was heerlijk, buiten kreeg ik mijn havermout. Ik heb voor het eerst van mijn leven een grote sloot gezien, vond het erg interessant. Ik keek tenminste mijn ogen uit. Greet en Cor hebben ook buiten gegeten. Ze hadden een thermosfles bij zich en hard gekookte eitjes, wat een weelde is. We zien alle drie heerlijk bruin. Thuis gekomen kreeg ik stoofsla en aardappelen, heb toen nog wat in de tuin gestaan en daarna naar bed. Rusland heeft een offensief (aanval) geopend. In Sicilië zijn al 9 vliegvelden en 16 plaatsen bezet. Men heeft 20 000 gevangenen. Iedereen is van mening dat de oorlog dit jaar voor het laatst is. Wij hopen het.
Een zwarte bladzijde voor Amsterdam. Vandaag hebben we zowat de hele dag luchtalarm gehad. Greet lag nog in bed en de Amerikanen vlogen zeer laag over. Cor kon de sterren en strepen op de vliegtuigen zien. Cor zei tegen Greet, kleed je direct aan, want dat cirkelt hier maar rond, er kon wel eens iets gebeuren. Toen werd er plotseling geschoten, alles stond buiten te schreeuwen en te tieren. Men kreeg het gevoel van een invasie. Toen kwam het ontstellende bericht. De overkant van het IJ zwaar getroffen. De Van der Helstraat ligt plat, de Anjelierstraat dito. Allemaal communiekindertjes getroffen en inderdaad er heerste zware rouw. Meer dan honderd personen gedood, 65 zwaar en enige honderden licht gewond. Wim van Jannie was zoek, zij woont aan de overkant, maar dat is alles goed gekomen. Zo heeft ook hier de oorlogsellende aangeklopt. Ik werd in allerijl aangekleed, zodat ik voor eventualiteiten klaar zou zijn. We waren hier allemaal erg over stuur.
[..] Er waren veel vliegtuigen in de lucht. Plotseling een vreselijk gesuis. Cor stak haar hoofd buiten het raampje. Naar de badkamer schreeuwde ze plotseling en toen we daar waren viel de eerste bom. Toen naar de slaapkamer, een tweede bom, naar de kelder schreeuwde Cor. Ze pakte mij op, Mimi pakte haar hond [Flora] en Greet [nam de kat] Plukkie. Vooraan liep meneer King, die even bij ons was om te luisteren. Hij riep: mijn vrouw, mijn kinderen en spoedde de gang in. Wij naar beneden, de bommen en vliegtuigen suisden omlaag. Ik schreeuwde als een oordeel. Greet wierp Plukkie, die ze niet meer kon houden, in de kelderkast en Flora kroop in een hoek. Hij was doodsbang, het was al zijn derde bombardement. We sidderden allemaal.
[..]
Ik lig in mijn bedje, we zijn zo verheugd geweest vanmorgen. Om negen uur begon het. Grote formaties vliegtuigen bij drie en vijf en acht en elf vlogen heel laag over en lieten op Schiphol grote pakketten levensmiddelen vallen. Dat konden we natuurlijk niet zien, maar we hadden hier vanaf de Memlingstraat een prachtig gezicht. Kokkie [dat is ‘Cor’] had mij in de vensterbank gezet. Kokkie en Greet huilden en ik schreeuwde, ja vijf of acht al naar me in mijn gedachten kwam. Kokkie riep: God bless you Tommies. En bij iedere formatie vliegtuigen riep ik” God bess you Tommies”. Is het bom, bom vroeg ik dan weer. Nee zei Greet, het is happies. Dan schreeuwde ik weer: “God, bess you Tommies, happies”. De kinderen liepen over de daken met witte handdoeken en er liep er zelfs één met een rood wit blauwe vlag. Dat is erg gevaarlijk, want als de Duitsers het zien schieten ze er op. Toen kwam er een formatie die heel laag over ons huis vloog. Kokkie gooide het raam los en zwaaide met een vodje. Greet zwaaide met het gordijn en ik gilde. De mensen op straat zwaaiden met hun zakdoeken, sommigen liepen hard met de vliegtuigen mee. Het was een spektakel op straat en er was geen Duitser te zien. Kokkie zette mij in mijn stoeltje voor het raam, want het eten moest klaargemaakt worden. Ja, daar kwamen er weer en dan gilde ik van: “ja, zijn ze”. Dan kwamen Cor en Greet weer kijken en zeiden, warempel, dat kleine ding. Om één uur vlogen de laatsten over. Toen kwamen Ruth en Eefje, twee half Jodinnetjes en vertelden dat er aanplakbiljetten waren, waarop stond dat Hitler dood was en Dönitz benoemd. Wellicht komen er nu gauw onderhandelingen en zijn we voor zondag vrij. Het wordt ook tijd want wij zijn ook finaal door onze voorraad heen.
Bij de Gestapo hangt de vlag halfstok. Hitler is dood!!!!!!
Auteur: Marleen Rensen
Een aantal fragmenten uit de dagboeken zijn ook toegankelijk gemaakt als Linked Open Data in de Amsterdam Diaries Time Machine. Het originele dagboek, dat uit vijf dikke cahiers bestaat, ligt bij het Joods historisch Museum. De gedrukte versie is gedigitaliseerd en raadpleegbaar via de Joodse Bibliotheek van Crescas. En via Delpher.
Hoe zag het dagelijks leven in Amsterdam eruit in de Tweede Wereldoorlog? Hoe beleefden Amsterdammers hun stad? De Amsterdam Diaries Time Machine brengt het verleden tot leven met dagboekfragmenten van Amsterdamse vrouwen tijdens WOII. Navigeer door hun dagboeken. Lees over hun familie en vrienden, plaatsen en gebouwen in de stad.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
