Vanwege de verjaardag van Amsterdam komt Allard Pierson met een zinnenprikkelende tentoonstelling over koken en eten in Amsterdam. In een reis door de geschiedenis ontdek je wat er zoal op de borden van Amsterdammers lag. Het blijkt dat de inwoners van Amsterdam altijd een ‘nieuwsgierige maag’ hebben gehad.
In de tentoonstelling over Amsterdamse eetcultuur staan de gerechten centraal; van dagelijkse kost tot haute cuisine, van lekkernij tot medicijn. Te beginnen met haring die in de middeleeuwen bij arm en rijk op het menu stond, zelfs bij het ontbijt. Het laatste gerecht is nasi goreng, symbool voor de diversiteit in keukens in de naoorlogse stad. Andere voorbeelden zijn de oesterpastei, met exclusieve specerijen die ook een rol speelden in de gezondheidsleer; de oliebol, al een populaire lekkernij in de 17de eeuw; biefstuk, favoriet in Amsterdamse restaurants; het bekende Amsterdamse zuur, onlosmakelijk verbonden met de Joodse gemeenschap in Amsterdam en het broodje kroket, dat in de jaren ’40 door de bakkerijen Febo en Van Dobben werd geïntroduceerd. Bij elk gerecht staat een kookboek uit de collectie van het Allard Pierson in de schijnwerpers, aangevuld met andere kookboeken, objecten en recepten. Er zijn topstukken bij zoals het enige bekende exemplaar van het oudste kookboek van Amsterdam uit 1617 en een uniek Portugees-Joods receptmanuscript van rond 1800.
De tentoonstelling laat niet alleen zien wát er gegeten wordt maar ook door wie, wanneer en waar. Prenten, schilderijen, tekeningen en foto’s laten zien hoe de eetcultuur zowel een spiegel van de stad is, als een motor voor de stedelijke ontwikkeling. Op oude kaarten zijn markten en eetgelegenheden te zien zoals herbergen in de binnenstad, buitenplaatsen waar de elite groenten verbouwde, statige grachtenpanden met personeel in de keukens en de 19e-eeuwse middenklasse-wijken en arbeidersbuurten waar een heel andere eetcultuur heerste. In de 18de eeuw kwamen er veel invloeden uit Frankrijk, een eeuw later verschenen er chique restaurants naar Parijs voorbeeld. Verschillende migrantenkeukens deden hun intrede en broodjeswinkels en snackbars gingen het straatbeeld bepalen. Steeds weer zijn nieuwe etenswaren iconisch voor Amsterdam.
Regie en productie: Pepijn Borgwat, Synergique Interviews: Charlotte Kleyn Camera: Kasper de Bont Geluid: Johan Rompelberg Montage: Pepijn Borgwat, Synergique Geluidsnabewerking: Matthijs Koster, MOST Audiopost
In 2025 viert Amsterdam zijn 750-jarig bestaan. Het Allard Pierson draagt daaraan bij met een zinnenprikkelende tentoonstelling over koken en eten in Amsterdam. In een reis door de geschiedenis ontdek je wat er zoal op de borden van Amsterdammers lag. Kookboeken, menukaarten, archeologische vondsten, handschriften en andere bronnen geven inzicht in de culinaire tradities van de stad tot aan de dag van vandaag. Het blijkt dat de inwoners van Amsterdam altijd een ‘nieuwsgierige maag’ hebben gehad. Tot 7 september te zien.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
