De komst van de hippies in Amsterdam, eind jaren zestig, was niet tot ieders vreugde. Menigeen vond het maar ‘luie, werkschuwe elementen’. Een loslippige agent sprak zelfs over ‘landlopers’ en hoofdinspecteur D. Lagerwaard van bureau Warmoesstraat weet de toevloed aan de enorme reclame onder jongeren in het buitenland voor Amsterdam als de stad waar alles mocht.
Maar de gemeente Amsterdam stond niet afwijzend tegenover het veronderstelde ‘langharig werkschuw tuig’, integendeel. Kennelijk had Amsterdam na het rumoerige jaar 1966 zijn lesje geleerd. Ongeveer een maand nadat Provo zichzelf in juli 1967 ten grave had gedragen, werd op vrijdag 11 augustus 1967 in het oude RAI-gebouw aan de Ferdinand Bolstraat een grootscheepse love-in gehouden – een hippiefenomeen overgewaaid uit San Francisco. Organisator was nota bene Bureau Jeugdzaken, in samenwerking met de Jeugdraad en de Gemeentelijke Inspectie voor Lichamelijke Opvoeding. De gemeente stelde de RAI gratis ter beschikking.
‘We leven in een elektriese tijd. Kom daarom dus 11 augustus naar d’-oude rai voorteerste gigantiese bie lief festival in town’, luidde de wervende tekst op het affiche. Motto van het grote liefdesfeest was ‘Hai in de Rai’. Dat wordt niks, dacht de gemeente aanvankelijk, bij monde van Hans Wiedeman, normaliter organisator van sportinstuiven. Hij had een jaar eerder al een grote ‘beatavond’ willen organiseren, maar dat was mislukt bij gebrek aan een geschikte zaal. Vooraf zei hij tegen het Algemeen Dagblad: ‘Het is toch te gek dat in ieder dorp waar toevallig een flinke schuur staat zoiets wel kan en niet in Amsterdam omdat er geen grote zaal beschikbaar is. […] Nu kregen we de kans in de oude Rai, waar niet veel schade aan te brengen valt.’ Op z’n hoogst 1500 à 2000 jongeren werden verwacht – maar liefst 8000 kwamen er.
Hai in de Rai was een kopie van activiteiten die al in het Vondelpark plaatsvonden. De voornaamste activiteiten bij die love-ins waren het voordragen van gedichten, het spelen van zakdoekje leggen, torentje bouwen, hossen op muziek en lekker toeven op het gras. Er werd wat gemusiceerd op tamboerijn, blokfluit en gitaar. Soms deelde ‘Gerda’ bloemen uit en wierookstokjes, en ‘Kiki’ korenaren, ‘symbolen van vrede en eenvoud’. ‘Fred’ deed eerst aan bellenblazen en verkocht daarna echt grachtenwater. Om het ludieke karakter aan te tonen werd de burgemeester uitgenodigd de vredespijp te komen roken.
In de grote hal van de RAI waren drie podia opgericht voor licht-, geluid- en bewegingsshows. Het werd een festijn in de beste hippie-traditie, voor zover je daarover al kon spreken. Iedereen kreeg een bloem aangereikt bij de ingang. Alle bezoekers konden gratis hun gezicht laten beschilderen. Kraampjes waren er ook, met boeken, affiches, kralen, bellen, fruit, fluitjes en toeters. Er werd ook gewoon bier gedronken, uit flesjes (vijftig jongeren liepen snijwonden op door gebroken glas). Een groepje droeg in een doodskist ‘het lijk van de haat’ ten grave, anderen deelden snoepjes uit in de vorm van hartjes. De sfeer was vooral gemoedelijk, met veel bloemen en blowtjes – de naam Hai in de Rai was niet voor niets gekozen. ‘Hier en daar werd gedanst’, schreef Het Parool. ‘Men deed spelletjes in de kring, speelde krijgertje en sprong touwtje. Door de grote hitte in de zaal werden velen zo moe dat zij aan de zijkanten gingen zitten of liggen.’
Het festijn leidde niet tot rampen, waar in eerste instantie voor werd gevreesd. Wiedeman had aangekondigd dat het roken van ‘een marihuana-sigaret’ niet was toegestaan, de eigen ordedienst zou dan optreden. Maar hij voegde daaraan toe: ‘Ik vind het geen reden om daarom zo’n feest niet te organiseren. Wie garandeert mij dat er in het Concertgebouw nooit eens een verboden sigaret wordt gerookt? Dat het publiek flessen jenever leegdrinkt in het stadion wordt door iedereen geaccepteerd.’ De politie was beducht voor het vertonen van ‘te blote dia’s’, maar ook daar hield Wiedeman toezicht op.
Al met al was het ontzettend gezellig. Problemen waren er niet geweest. De organisatie had twintig ordebewaarders ingehuurd, maar die hoefden niet in actie te komen, evenmin als de acht agenten in burger. Hai in de Rai begon om acht uur en was klokslag middernacht afgelopen. Een kwartier later was de zaal leeg. ‘Zelden is de Amsterdamse jeugd zo lief geweest als op dit onder gemeentelijk auspiciën gegeven liefdesfeest in de Rai’, liet de sonore stem van Philip Bloemendal van het Polygoon Journaal het land weten. Een bezoeker – anjer in de mond – verklaarde dat de gemeente een feest als dit niet eens per jaar moest organiseren, maar elke week. ‘Er moet meer gedaan worden voor de jeugd dan alleen deze ene keer.’
Auteur: Willem Oosterbeek
Dit verhaal is ontleend aan het boek Ons Amsterdam 750 jaar. Een bijzondere stadsgeschiedenis (Walburg Pers, 2024): een keuze uit de beste artikelen uit het historisch tijdschrift Ons Amsterdam.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
