Tolhuistuin-directeur Matthea de Jong. ‘Noorderlingen zijn aanpakkers, daar hou ik van’

Cultuurplek

Welkom op de allermooiste cultuurplek van Amsterdam’, zegt Matthea bij de ontvangst op Tolhuistuin. Bijna vijf jaar is ze er directeur, en al vijftien jaar woont ze in Noord. ‘Noord is Nederland in het klein’, zegt ze. ‘Hier wonen mensen met heel verschillende achtergronden. Noorderlingen, nieuwe bewoners, statushouders, mensen met een beperking.’ Met zo’n duizend culturele activiteiten per jaar wil Matthea ervoor zorgen dat al die groepen elkaar in Tolhuistuin ontmoeten. ‘Het is niet alleen een prachtige tuin. We hebben concert- en podiumzalen, een populair restaurant, een hiphopschool, een podcastwerkplaats, een Leeshuis, studio’s en werkplekken.’ Niet gek dat er elke dag zo’n duizend bezoekers komen. ‘Hier komt iedereen samen. Om te dansen, te jammen en te tekenen, of om met elkaar na te denken over hoe Noord nog groener kan worden.’

Dorpsgevoel

Deze zomer kreeg Tolhuistuin te horen dat de subsidie van de gemeente in 2025 stopt. ‘Een klap in ons gezicht’, zegt Matthea, die nog altijd hoopt dat ze de deuren niet hoeft te sluiten. ‘Deze plek is belangrijker dan ooit.’ Dat heeft te maken met de grote veranderingen van het stadsdeel, zegt ze. ‘Toen ik hiernaartoe verhuisde, verklaarde iedereen me voor gek. In Noord wilde je toch niet wonen?! Nu is het een van de populairste plekken van de stad. Er komen veel nieuwe Noordelingen bij en dat zorgt voor onrust. De oude Noordelingen zijn bang dat het dorpsgevoel verdwijnt. Zij vormen een gemeenschap en zetten zich samen in voor het stadsdeel. Die saamhorigheid moet niet verdwijnen, vind ik. Oude en nieuwe bewoners moeten elkaar ontmoeten om elkaar te blijven begrijpen.’

Noord als natuurgebied

Matthea is inmiddels helemaal ingeburgerd in haar buurt Tuindorp Nieuwdam. ‘Ik hou van Noord’, lacht ze. ‘In mijn buurt wonen veel oude bewoners, die waren er al voordat de Zeeburgerbrug er was. Dat merk je. Ze zijn onafhankelijk en heel actief in de wijk. Zo zijn er groengroepen die bomen planten en glimwormonderzoeken doen. Noorderlingen zijn aanpakkers, daar hou ik van.’ Matthea helpt graag mee om het stadsdeel nog mooier te maken. ‘Ik zou het tof vinden als we Noord als natuurgebied gaan zien. ’s Nachts vaker het licht uitdoen, gifvrije planten plaatsen en meer recyclen.’ Zolang ze kan, zet ze zich met Tolhuistuin ook in voor een groener en duurzamer stadsdeel. Want kunst en cultuur gaan heus niet alleen om vermaak. ‘Het gaat ook over hoe je met elkaar wilt samenleven. Welke toekomst willen we voor onszelf en onze stad?’ Matthea weet in elk geval welke toekomst ze níet wil: een Noord zonder Tolhuistuin. ‘Ik hoop dat de gemeente haar verantwoordelijkheid neemt en dat deze unieke cultuurplek blijft bestaan. Noord heeft Tolhuistuin nodig.’

Tekst: Marijn Ruhaak
Foto: Morad Bouchakour
Gasthoofdredacteur: Anne Schaepman