De smaak van thuis: Tuinbouwkennis en culinair erfgoed in de multiculturele stad

Er is in onze stad enorm veel interesse in tuinieren, niet alleen als recreatieve activiteit, maar ook om hoogwaardige, biologische producten te verkrijgen. Helaas hebben we ook een tekort aan tuingrond, waardoor momenteel zeer weinig inwoners hun eigen voedsel kunnen verbouwen. In de wijk Nieuw-West is wel ruimte, en veel tuiniers bezitten nog praktische kennis van voedselteelt uit hun landen van herkomst.

De Wereldgroentetuinen

In de Wereldgroentetuinen, een nieuw type groene onderneming in Nieuw-West die volkstuinen verhuurt, is nog voldoende plek. Deze voormalige commerciële kas is ideaal voor ons onderzoek. Gewassen als Sopropo (bittermeloen), kouseband (bora), caigua, okra, tajerblad, paprika’s en meloenen floreren hier, evenals tomaten, Madame Jeanette pepers, courgettes, bonen, kruiden, komkommers en pompoenen! Gewoonlijk gedijen niet al deze gewassen in het Nederlandse klimaat, maar de omstandigheden in deze (onverwarmde) kas maken het mogelijk voor de tuiniers om een breed spectrum aan groenten te telen – en dat bijna het hele jaar door.

Aspecten van culinair erfgoed zijn belangrijk voor onze voedseltransitie

Grote steden als Amsterdam zoeken manieren om burgers in de toekomst duurzamer te voeden. Ze heroverwegen het stedelijke voedselsysteem. Zo moedigen we in onze stad tuinbouwactiviteiten aan. Het is onderdeel van ons beleid, en daarmee een kernpunt van de voorgestelde voedseltransitie.

Echter, beleidsmakers vergeten het verleden consequent mee te nemen in hun inspanningen om een duurzamer voedsellandschap te creëren. Terwijl het culinaire erfgoed van migranten al decennialang van invloed is op de Amsterdamse eetcultuur en het voedsellandschap. Willen we onze voedselomgeving  en eetgewoontes duurzaam transformeren, dan is het cruciaal dat een multiculturele stad als Amsterdam rekening houdt met voedselgeschiedenissen, tradities en vaardigheden van al haar inwoners.

“Voor mij gaat dit project over het verbinden van verleden en toekomst. Als historisch centrum van migratie herbergt Amsterdam een verbazingwekkende rijkdom aan voedselkennis. We hebben deze kennis simpelweg nodig om een andere voedseltoekomst te creëren. Als we de culinaire diversiteit die deze stad rijk is, inzetten, kan Amsterdam vooroplopen in de voedseltransitie“, legt Antonia Weiss, Onderzoeker AMS Institute uit.

Onderzoek naar stedelijke tuiniers en hun geschiedenis

Met fondsen van het AMS Institute en de leerstoelgroep Rurale Sociologie van WUR, en in samenwerking met het lokale kunstenaarscollectief Cascoland, maken we verschillende kastuinen toegankelijk voor een groep inwoners uit Nieuw-West. Met behulp van sociologische en historische onderzoeksmethoden volgen we de tuinbouwinspanningen van de inwoners én analyseren we hun tuinbouwkennis in een biografische context. We koppelen dus hun tuincreaties, tuinbouwvaardigheden en voedselkennis aan hun individuele levensverhalen.

Wat hopen we te bereiken?

We willen met ons onderzoek het verhaal over de toekomst van voedsel in steden veranderen. Dat doen we door waardevolle vormen van voedselkennis onder Amsterdammers bloot te leggen en deze kennis te koppelen aan historische migratieprocessen. Door onze observaties en analyses willen we beleidsmakers attenderen op de noodzaak om stedelijke voedselstrategieën nauwer af te stemmen op de behoeften van mensen uit diverse voedselculturen. Ook laten we zien dat een grotere variëteit aan stedelijke tuinbouwomgevingen nodig is, zodat een breder aanbod aan gewassen lokaal kan worden verbouwd.

Met onze bevindingen hopen we stedelijke belanghebbenden te inspireren om beter gebruik te maken van de zeldzame knowhow en creativiteit die mensen met verschillende culturele achtergronden meebrengen. Om het stedelijke voedsellandschap te kunnen transformeren, moeten we bewoners met een migratieachtergrond erkennen als sleutelspelers in de voedseltransitie.

* In dit project wordt het woord “migrant” voornamelijk gebruikt om te verwijzen naar individuen die zelf een migratieproces hebben ondergaan in hun leven (eerste generatie). We erkennen dat niet iedereen die hier als migrant wordt aangeduid zich noodzakelijkerwijs identificeert met deze term.

* Voedsellandschap: de plaatsen en ruimtes waar mensen voedsel verkrijgen, voedsel bereiden, over voedsel praten, of over het algemeen enige betekenis ontlenen aan voedsel.