Nieuw-West is eigenlijk één groot openluchtmuseum, laat het Street Art Museum Amsterdam zien. Met zo’n driehonderd straatkunstwerken laat oprichter Anna Stolyarova je je eigen buurt met heel nieuwe ogen bekijken.
Ze zijn overal te vinden in Nieuw-West: kleurrijke, grappige, ontroerende, gigantische of juist heel subtiele straatkunstwerken, waar elke dag duizenden mensen langslopen. Wat zij misschien niet beseffen, is dat al deze prachtige muurschilderingen onderdeel uitmaken van een echt museum, het Street Art Museum Amsterdam (SAMA).
We ontmoeten oprichter en verbinder Anna Stolyarova in de thuisbasis van het museum, gelegen in een dubbele woning. In de ene ligt het Community Living Lab, waar residenties worden gehouden, de andere is het kantoor. Anna is voor het eerst sinds zes weken weer aanwezig nadat ze, tijdens het fotograferen van een muurschildering, geblesseerd raakte. Ze verontschuldigt zich voor de troep, maar we zien een opgeruimd kantoor vol kunst en boeken.
‘Street Art is een bottom-up-beweging, het ontstaat op straat. Het is flexibel en doe-het-zelf.’ Ze wijst naar een paar grote bakken buiten, in de tuin. ‘Deze buurttuin begon als experiment met VU-studenten. Zonder plan, met een klein budget. Maar pas toen Halina, een Oekraïense buurvrouw met landbouwervaring, langsfietste en besloot mee te doen, ging alles weelderig groeien. De oogst was zo groot dat we een deel konden doneren aan voedselproject De Groene Kans, en op Burendag wat konden uitdelen aan de community.’
‘Ik kom uit een klein, groen dorp in Oekraïne. Mijn vader werkte op een schip, ik droomde van reizen over de wereld. Zesentwintig jaar geleden kwam ik als expat terecht in Amsterdam, in Geuzenveld. Ik werkte in de reclamewereld en mocht werken aan een campagne van Western Union, waarbij het bedrijf mensen met een goed idee om het leven van iemand in de buurt beter te maken, beloonde met een gift van duizend dollar. Het was een geweldige campagne, maar wíj creëerden het; het kwam niet vanuit de buurt zelf. Het inspireerde me wel om na te denken wat ikzelf kon doen voor mijn buurt, want in Geuzenveld was niets. Ik werkte en leefde binnen de ring.’
Dat veranderde toen Anna in 2009 een cursus onderzoeksjournalistiek volgde en werd uitgedaagd om dieper in haar eigen wijk te duiken. ‘Zo ontdekte ik cultureel centrum 1800 Roeden, waar Hugo Kaagmans galerie, Art Kitchen, de eerste street art-show organiseerde. Daar kwam ik voor het eerst in aanraking met straatkunst.’
‘Kunst hoort niet in een witte kubus, het leeft. Street art is trouwens veel meer dan graffiti; graffiti protesteert, street art brengt mensen samen. Een muurschildering is een excuus om bijeen te komen. En als je samen plezier hebt, wil je vaker samenkomen. Maar straatkunst is ook educatie.’ In 2015 organiseerde het SAMA daarom voor het eerst workshops, in 2019 startten ze met tours.
En hoe zit het met de foto die ze maakte toen ze haar knie blesseerde? Ze roept uit: ‘Ik sprong! Het was het perfecte moment omdat een storm door Amsterdam raasde…’ Ze toont de foto, gemaakt in de Tjalkstraat in Noord. De muurschildering, Life is a dream van de internationale artiesten Pez en Chicadania, verbeeldt de dromen van Marco en Veronika, twee bestaande buurtkinderen die allebei nieuw in Nederland zijn. De boodschap: je kunt zijn wie je maar wilt. Het SAMA bewijst dat straatkunst inderdaad een levend en ademend onderdeel kan zijn van de community.
Tekst: Annemarie Libbers Foto: Shirley Brandeis
Dit verhaal is onderdeel van de Stadsdeel-Uitkrant, die vanwege het jubileumjaar in 2024 en 2024 zeven keer wordt uitgegeven in Noord, Nieuw-West en Zuidoost.
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
