Hoe is Amsterdam over 250 jaar? - Martijn

Martijn

Martijn, 43 jaar, woont samen met zijn vriendin, een dochter en is geboren Amsterdammer. Maar hij voelt zich ook wereldburger. De stad voelt gelukkig ondanks alle groei nog steeds als een global village. Zijn overgrootvader was onder meer initiatiefnemer van Amsterdam Sharing City en zette de deeleconomie wereldwijd op de kaart in de periode 2013 tot 2030. Hoewel Martijn een gevarieerde carrière heeft, is dat delen altijd onderdeel geweest van zijn DNA. Vanuit de maat van overlevering is hij altijd begaan geweest met zijn medemens, met zijn buurt, met zijn gemeenschap, met zijn stad en met de wereld. Een sterk ontwikkeld gevoel voor gemeenschap, voor democratisch leven en werken. Een sterke wens en zelfs verlangen naar verbondenheid en naar echt samenleven. Martijn loopt in het jaar 2275 door zijn straat, maar die straat is eigenlijk geen straat meer te noemen. Vroeger ontwierp men straten vooral voor verkeer, voor auto’s en dergelijke. Maar die auto’s zoals we die destijds kenden, die is er niet meer. Het straatbeeld is dus wezenlijk anders geworden. Er is veel meer groen dan toen. De straat is er voor verbinding, voor interactie, voor samen zijn, voor spelen in de breedste zin van het woord. De straat, de buurt, de stad voelt hierdoor als een vrije ruimte. Eentje die je deels zelf in kunt kleuren. Het is niet meer zo’n vastomlijnd kader met regels, maar echt een shared space. Martijn staat op het beursplein waar in 2025 de Bijenkorf nog lag. Al eeuwenlang stromen er mensen uit alle hoeken van de wereld de stad in op deze plek. Vroeger kwamen ze deze stad in vanuit het Centraal Station en rolden via het Damrak naar de Dam en verder. Dat eerste stuk van de stad was destijds vol met toeristenwinkeltjes, eettentjes en vermaak. Maar dat is in de loop van de tijd wel veranderd. Het stationsgebouw is opgetild en als gebouw naar een ander deel van de stad verplaatst. Waarmee de barrière tussen het centrum en het noordelijke deel van de stad is komen te vervallen. En reizigers komen allemaal ondergronds aan via de metro of met de hyperloop. Winkelen en eten zijn verplaatst en de binnenstad is veel meer ruimte voor groen, voor nog meer water en voor serendipity, de zogenaamde toevallige ontmoeting tussen Amsterdammers en mensen van daarbuiten. En dat pand waar ooit de Bijenkorf zat, dat is zijn naam eer aan gaan doen en een plek geworden voor de natuur en voor het verbouwen van bijvoorbeeld lokale voeding.

Het is warm in de stad en dat brengt allerlei emoties met zich mee. De stad is in de loop der eeuwen alsmaar warmer geworden. Er is weliswaar hard gewerkt aan meer groen en minder steen en minder uitstoot. Maar er is maar beperkt ruimte voor adaptatie in een stad die eeuwenoud is, millennia zelfs, en niet haar historische karakter op wenst te geven. Ruimte was al schaars, maar de stad is ondergronds door gaan groeien om verkoeling op te zoeken. Op allerlei plekken onder gebouwen zijn enorme kelders gebouwd. Degenen die het zich konden permitteren bouwden hun eigen zogenaamde cool rooms. De gemeente en het Rijk ontwikkelden ook publieke cool rooms. Op hete dagen is er echter onvoldoende ruimte om grote aantallen Amsterdammers te faciliteren in deze cool rooms. En dus experimenteerde de gemeente met allerlei maatregelen gedurende de afgelopen decennia. Van om-en-om dagen, tot lidmaatschappen, tot voorrang geven aan senioren en kinderen om naar de cool rooms te gaan op hete dagen. Het bleef echter doorlopend pilotten met goede oplossingen. En sommige oplossingen leiden tot taboes als uitsluiting, exclusiviteit, sociale onrust en ongelijkheid. Dit leidde op de verhitte dagen tot boosheid onder de bevolking, tot het gevoel van onrecht en onmacht. Tot verdriet ook als er weer slachtoffers waren gevallen als gevolg van de enorme hitte. Maar gelukkig waren er ook voorbeelden van Amsterdammers die hun eigen cool rooms deelden met stadgenoten. En zo ontstond er een vorm van weldoenerij en daarmee sociale verbinding tussen verschillende stadsgenoten en sociale groepen.

De viering van Amsterdam 1000. Ter viering van Amsterdam 1000 had een speciale commissie Amsterdam Anders bedacht. Het idee was dat iedereen in Amsterdam gedurende één dag in de huid zou kruipen van een andere Amsterdammer. De gedachte hierachter was het vergroten van respect voor elkaars leefomgeving, voor elkaars werk bijvoorbeeld of baan, voor elkaars buurt en sociale structuur. Je kon kiezen om een dag een andere baan te nemen of in een heel ander huis te wonen of in een andere buurt. Er waren zelfs mogelijkheden om voor een dag in een ander gezin te wonen of te leven. En op papier leek het een heel sympathiek idee, maar omdat er zoveel animo was, werd de stad die dag eigenlijk één grote chaos. Velen hadden hun tijdelijke leven volledig onderschat, men miste kennis en ervaringen en alles liep ook vast in de stad doordat er een soort van tijdelijke volksverhuizing plaatsvond. Desondanks leek er in deze chaos juist veel onderlinge hulp te ontstaan en daarmee verbinding, respect en vertrouwen in het kunnen bouwen op elkaar in tijden van onrust. Onbedoeld het doel toch bereikt.

Die viering van Amsterdam 1000, wat vieren we dan? We vieren natuurlijk de vrijheid. Ook al komt deze vrijheid soms met een grote prijs. We rouwen dus met het vieren tegelijkertijd. Ook om verlies door die vrijheid. Vrijheid na eeuwen waarin er ook oorlog was. Vrijheid omdat we zagen dat technologie naast kansen ook dingen kapot maakte. Vooral op individueel niveau en daarmee natuurlijk ook sociaal maatschappelijk. Vrijheid omdat we met enige regelmaat weer een republiek wilden zijn of zelfs moesten zijn in een natiestaat die soms te ver afstond van de waarde van onze stad. En de vrijheid om zowel jezelf te zijn, maar in een als maar groeiende stad is dat natuurlijk iets waar we steeds meer ook moeten tolereren en met elkaar samen zullen moeten leven.

In de loop der eeuwen is technologie zo intelligent en vooral intuïtief geworden dat heel goed is te meten en vooral ook te voorspellen wat het sentiment is onder Amsterdammers. Niet individueel geuit of gedeeld, maar als groep, dus bijvoorbeeld per buurt en ook op stadsniveau. Dit sentiment werd als een enorme projectie boven de stad geprojecteerd als een fluïde, veelvormig kunstwerk. Bij het massaal aanschouwen gedurende de avond van deze collective cloud ontstond er een gevoel van waardering, verbinding en zelfs liefde. Wat weer een effect had op deze cloud en hoe die eruit kwam te zien. Het kunstwerk, het verslag van de dag, werd daarmee gedurende de avond alleen maar mooier, waarna de stad vredig in slaap viel.

Amsterdam is altijd een stad geweest voor mensen die iets in hun mars hebben, gewild of ongewild. Die er iets van willen maken en tegelijkertijd beseften dat dit een combinatie kan zijn van zowel passie als pijn. Van verleden en vooruit, van stroomopwaarts en stroomafwaarts. De droom had zoals menig droom van alles in zich, van angst tot ambitie en van strijd tot overwinning. En daarmee was het een droom die duizend jaar Amsterdam samenbindt en samenbracht. En het besef en de hoop of de wens dat dit alles, hoe uitdagend soms ook, de levensloop zou worden van onze eigen kleinkinderen. Als aanstaand grootvader kun je nog zo het beste wensen voor je kinderen en kleinkinderen, maar het beste haal je uiteindelijk naar boven als je je eigen avonturen aandurft heldhaftig vastberaden en barmhartig.