Al in de middeleeuwen waren er Amsterdamse kapers actief. In 1452 moest het Hof van Holland bemiddelen in een conflict dat door deze vorm van zeeroverij, die geoorloofd was in oorlogstijd, ontstaan. Enkele burgers van Brugge hadden grote schade geleden en wilden geld zien.
Amsterdam was in oorlog, maar met Hanzesteden uit het oosten – niet met Brugge of Vlaanderen. Toch maakten Amsterdamse kapers zich met geweld meester van Brugse handelsschepen. Ze brachten deze naar de haven en verdeelden de handelswaar daar als oorlogsbuit.
De Bruggenaren vonden dat de stad Amsterdam moest opdraaien voor de kosten van het verlies van hun schepen en handelswaar. Volgens het Amsterdamse stadsbestuur hadden de kapers echter op eigen houtje en zonder toestemming gehandeld De stad zou ook niet van hun acties hebben geprofiteerd. Het stadsbestuur vond dat de kapers zelf de schade moesten vergoeden.
De Brugse handelaren bleven echter bij hun eis. Om deze te onderbouwen haalden zij soortgelijke zaken aan uit het verleden. Die lieten zien dat eerdere kapingen van deze aard ten laste van de gemeenschap vielen. De stad moest vrienden die per ongeluk slachtoffer werden van kaapvaart bijstand verlenen.
Amsterdam stelde dat de Bruggenaren niet genoeg bewijs konden leveren om hun gelijk te halen. Het Hof van Holland besliste uiteindelijk in het voordeel van Amsterdam. Als de Brugse handelaren betaald wilden worden, moesten zij zich toch echt tot de kapers zelf wenden.
“als iets dergelijks nogmaals gebeurde, kon Amsterdam het vonnis tevoorschijn toveren en er haar voordeel mee doen.”
Het Amsterdamse stadsbestuur stopte dit vonnis in de charterkast van de IJzeren Kapel, waar de belangrijkste documenten voor de stad veilig lagen. Het stuk zal bewaard zijn omdat het een precedent schiep: als iets dergelijks nogmaals gebeurde, kon Amsterdam het vonnis tevoorschijn toveren en er haar voordeel mee doen.
Hoe werd Amsterdam de stad die we vandaag kennen? De tentoonstelling De geboorte van de stad. Op zoek naar middeleeuws Amsterdam verkent de fascinerende vroegste geschiedenis van de stad. Ontdek hoe in een paar eeuwen tijd de kleine nederzetting aan de Amstel en het IJ uitgroeide tot een bekend bedevaartsoord en een invloedrijke havenstad, en sta oog in oog met de oudste bekende Amsterdammer. Te zien van 7 maart t/m 6 juli 2025
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
