Waternet is trots maatschappelijk partner van Amsterdam 750. Deze mijlpaal biedt de perfecte gelegenheid om terug te blikken op de rijke geschiedenis van drinkwater – van houten pompen tot het eerste moderne waterleidingnet. Met onze gratis podwalk Dorst van de Stad brengen we deze verhalen interactief tot leven en laten we zien hoe belangrijk schoon en voldoende drinkwater is, toen, nu én in de toekomst.
In de 16e en 17e eeuw was bier misschien wel het belangrijkste drankje van Amsterdam. Niet omdat men zo dol was op feesten, maar omdat het grachtenwater ronduit smerig was. Vervuild en brak – je kon het beter niet drinken. Bier daarentegen was een veiligere optie, al was het meestal niet meer dan een slap aftreksel: het zogeheten scharrebier.
Langs de Brouwersgracht wemelde het in die tijd van de brouwerijen. Ze droegen namen als De Ster, De Eekhoorn, De Rode Haan en Het Klaverblad. Hier kwamen schepen vol graan, hop en turf aan, en later ook het belangrijkste ingrediënt: schoon water. Want brouwen met grachtwater was uitgesloten.
Daarom lieten de brouwers hun water halen bij speciale waterverkopers. Per schip werd het aangevoerd vanuit de Haarlemmermeer en de Vecht. Dat water was niet alleen onmisbaar voor bier, maar werd ook verkocht aan de bewoners van de stad. Zo zorgden de brouwers, misschien zonder het te beseffen, voor schoon drinkwater in Amsterdam.
Kijk maar eens naar het schilderij van Jacob Cats uit 1783. Je ziet de Amstel bevroren, vlak bij de Kloveniersburgwal. Op de voorgrond drijft een legger, een grote bak met Vechtwater waar mensen hun drinkwater konden kopen. Het water kwam met wel 2.200 waterschuiten de stad binnen.
Maar als de Amstel dichtvroor, konden die schepen niet varen. Dan ontstond er direct een tekort. Om dat te voorkomen kochten de brouwers in 1651 samen een ijsbreker. Zo bleef de wateraanvoer ook in strenge winters op gang. Die ijsbreker lag precies op de plek waar later uitspanning De Ysbreeker zou komen te staan – een naam die dat stukje geschiedenis tot op de dag van vandaag levend houdt.
En zo vertelt dit verhaal ons niet alleen het verhaal van bier, maar ook van de stad die eeuwenlang naar oplossingen zocht om haar dorst te lessen.
Wil je meer weten over deze lange zoektocht? Ga dan op pad met de gratis podwalk ‘Dorst van de Stad’. Je kunt de hele route wandelen, maar ook een korter stuk kiezen. Misschien ontdek jij wel een bijzonder waterverhaal bij jou in de buurt!
* De verhalen die worden gepubliceerd op deze website weerspiegelen niet per se het beleid van de gemeente Amsterdam, maar zijn een creatieve uiting van de makers.
